Uzależnienie od fentanylu to poważny problem zdrowotny, który dotyka wiele osób na całym świecie. Dlatego tak ważne jest podnoszenie świadomości na temat tego zagrożenia i podejmowanie działań w celu zwalczania uzależnienia od fentanylu. Rozpoznawanie znaków i objawów, oferowanie wsparcia dla osób uzależnionych i ich rodzin, oraz dostęp do odpowiednich zasobów i leczenia to kluczowe kroki w walce z tym problemem. Wspólnie możemy zmniejszyć wpływ uzależnienia od fentanylu i pomóc ludziom odzyskać zdrowie i szczęście.

Czym jest fentanyl?

Fentanyl to syntetyczny opioid, który jest jednym z najsilniejszych leków przeciwbólowych stosowanych w medycynie. Jest około 50-100 razy silniejszy niż morfina i około 50 razy silniejszy niż heroina. Ze względu na swoją skuteczność, jest stosowany w leczeniu silnego bólu, zwłaszcza w przypadkach bólu nowotworowego oraz w sytuacjach pooperacyjnych. Niestety, fentanyl jest również substancją, która odgrywa kluczową rolę w obecnym kryzysie opioidowym, powodując liczne przypadki przedawkowań i zgonów.

Fentanyl jest substancją, która stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Dlatego konieczne jest podejmowanie szeroko zakrojonych działań prewencyjnych i edukacyjnych, aby chronić społeczeństwo przed skutkami jego nadużywania.

Jak wykryć fentanyl?

Wykrywanie fentanylu jest trudne, ponieważ może być on dodawany do innych substancji narkotycznych, takich jak heroina, kokaina czy metadon, często bez wiedzy użytkowników. W laboratoriach toksykologicznych fentanyl jest wykrywany za pomocą zaawansowanych technik analitycznych. W kontekście prewencji i ratownictwa, istnieją także testy szybkie, które mogą być używane do wykrywania obecności fentanylu w substancjach lub w organizmie.

Jak działa i uzależnia?

Uzależnienie od fentanylu jest wynikiem jego silnego wpływu na mózg i układ nerwowy - na receptory opioidowe w mózgu, które są odpowiedzialne za odczuwanie bólu i euforii. Proces ten obejmuje rozwój tolerancji, uzależnienia fizycznego i psychicznego, co prowadzi do coraz większego ryzyka przedawkowania i poważnych konsekwencji zdrowotnych i społecznych. Regularne stosowanie prowadzi do tolerancji, co oznacza, że osoba musi zażywać coraz większe dawki, aby uzyskać ten sam efekt. Uzależnienie od fentanylu może rozwijać się szybko, często w ciągu kilku tygodni.

Rozwój Uzależnienia:

1. Wstępne użycie:
- pierwszy kontakt: nawet pierwsze użycie fentanylu może wywołać silne uczucie euforii i ulgi od bólu.
- reakcja organizmu: organizm zaczyna reagować na obecność substancji, co prowadzi do silnej chęci ponownego jej zażycia.

2. Budowa tolerancji:
- adaptacja: przy regularnym stosowaniu, organizm zaczyna się adaptować do obecności fentanylu, co oznacza, że potrzebna jest coraz większa dawka, aby osiągnąć ten sam efekt euforyczny lub przeciwbólowy.
- zwiększenie dawki: osoba zażywająca fentanyl musi zwiększać dawki by móc odczuć jego działanie, co zwiększa ryzyko przedawkowania.

3. Uzależnienie fizyczne:
- objawy odstawienia: w przypadku braku dostępu do fentanylu, pojawiają się objawy odstawienia, takie jak: bóle mięśni, bezsenność, nudności, wymioty, biegunka, niepokój i silne pragnienie ponownego zażycia substancji.
- zależność organizmu: organizm zaczyna wymagać obecności fentanylu do normalnego funkcjonowania, a brak substancji prowadzi do fizycznych i psychicznych objawów odstawienia.

4. Uzależnienie Psychiczne:
- kompulsja: silne pragnienie zażycia fentanylu, nawet jeśli osoba jest świadoma negatywnych konsekwencji.
- zmiany w zachowaniu: zmiany w stylu życia i zachowaniach, często prowadzące do zaniedbywania obowiązków, problemów w pracy, szkole i relacjach międzyludzkich.

Fentanyl, ze względu na swoją siłę i szybkość działania, ma bardzo wysoki potencjał uzależniający. Nawet krótkotrwałe używanie może prowadzić do silnej zależności. Jest to szczególnie niebezpieczne, ponieważ użytkownicy często nie są świadomi, jak mała dawka fentanylu może prowadzić do przedawkowania.

Konsekwencje dla zdrowia:

Uzależnienie od fentanylu prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Regularne używanie tej substancji wywołuje rozwój poważnego uzależnienia, które charakteryzuje się intensywnym pragnieniem zażywania narkotyku oraz fizycznym i psychicznym wycieńczeniem. Jednym z najgroźniejszych skutków jest ryzyko przedawkowania, które może prowadzić do zatrzymania oddechu, utraty przytomności, a nawet śmierci. Długotrwałe zażywanie fentanylu prowadzi również do przewlekłych problemów zdrowotnych: uszkodzenia narządów wewnętrznych, takich jak wątroba, nerki i serce, problemów z oddychaniem, osłabienia układu odpornościowego oraz zaburzeń psychicznych, takich jak depresja i lęki. W efekcie, użytkownicy doświadczają znacznego pogorszenia jakości życia, utraty kontroli nad codziennymi obowiązkami i relacjami społecznymi.

Jak Rozpoznać używanie fentanylu, fizyczne i behawioralne oznaki:

Poświęcając czas dziecku, możemy zauważyć, czy coś jest nie tak, ponieważ zmienia swoje zachowanie. Dziecko może być bardziej drażliwe, kłótliwe, ale też może być wycofane, zamknięte w sobie czy zamykać się częściej w swoim pokoju. To są sygnały dotyczące pogorszenia ocen w szkole, jakichś zaniedbań, informacje od pedagogów i nauczycieli, ale też zmiana towarzystwa, zainteresowań czy w ogóle ich porzucenie. Te symptomy powinny nas jakoś zaniepokoić.  Należy również zwrócić uwagę na sygnały typowo fizyczne, jak np. bardzo szybkie chudnięcie lub przybieranie na wadze, przekrwione oczy, rozszerzone lub zwężone źrenice, ślady siniaków i ukłuć, pociąganie nosem.

Objawy przedawkowania:
- trudności w oddychaniu, bardzo wolny lub płytki oddech, zatrzymanie oddechu.
- osoba może być nieprzytomna lub mieć trudności z wybudzeniem.
- niebieskawy odcień skóry, szczególnie warg i paznokci.
- osoba może odczuwać silne zawroty głowy lub zawroty głowy prowadzące do upadku.
- brak reakcji na bodźce zewnętrzne, brak reakcji na ból.

Co robić w przypadku podejrzenia przedawkowania?

1. natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe - dzwoniąc pod numer 112 (numer alarmowy). Zgłoś sytuację, opisując objawy przedawkowania i lokalizację.

2. kontroluj oddech poszkodowanego, jeśli osoba nie oddycha należy rozpocząć resuscytację krążeniowo- oddechową.

3. szybkie wezwanie pomocy medycznej może uratować życie poszkodowanego. Zespół medyczny poda takiej osobie lek odwracający działanie opioidów, który tymczasowo przywróci oddech.

Jak postępować przy podejrzeniu używania fentanylu?

Kiedy postanowimy porozmawiać z dzieckiem o zagrożeniach związanych z narkotykami, powinniśmy pamiętać, czym tak naprawdę jest rozmowa. Przede wszystkim musimy sobie bardzo wyraźnie uświadomić, że rozmowa to jest dialog, czyli forma, w której wypowiada się jedna, druga lub więcej osób.

Zachowaj spokój i okazuj wsparcie:
- unikaj oskarżania i gniewnych reakcji. Staraj się rozmawiać z dzieckiem w sposób wspierający, wyrażając swoje zaniepokojenie i chęć pomocy. Okazanie zrozumienia i empatii może otworzyć drogę do szczerej rozmowy.

Rozmawiaj:
- wybierz odpowiedni moment: znajdź spokojny moment, kiedy możecie porozmawiać bez pośpiechu.
- wyrażaj swoje obawy: Powiedz, co zauważyłeś i dlaczego jesteś zaniepokojony. Używaj stwierdzeń typu „ja” zamiast „ty”, np. „Zauważyłem, że ostatnio jesteś bardzo zmęczony i martwię się o ciebie.”.
- słuchaj uważnie: Pozwól dziecku mówić i staraj się go zrozumieć bez przerywania i oceniania.

Wykrywanie używania fentanylu:
- wizyta u lekarza: skonsultuj się z pediatrą lub specjalistą ds. uzależnień, który może zlecić bardziej szczegółowe badania i ocenić stan zdrowia dziecka.

Uzyskaj profesjonalną pomoc:
- specjalista ds. uzależnień: skontaktuj się z terapeutą lub ośrodkiem leczenia uzależnień, który ma doświadczenie w pracy z młodzieżą.
- grupy wsparcia: Poszukaj lokalnych grup wsparcia dla rodziców i opiekunów dzieci uzależnionych od narkotyków.

Edukuj:
- uświadamiaj dziecko: informuj je o niebezpieczeństwach związanych z zażywaniem fentanylu i innych narkotyków.
- szkolenia i warsztaty: uczestnicz w szkoleniach i warsztatach na temat uzależnień, które mogą pomóc lepiej zrozumieć problem i sposoby radzenia sobie z nim.

Prewencja: jak zapobiegać uzależnieniu?
- otwartość i komunikacja: regularnie rozmawiaj z dzieckiem o jego życiu, zainteresowaniach i problemach.
- budowanie zdrowych nawyków: zachęcaj do zdrowego stylu życia, regularnej aktywności fizycznej i zdrowego odżywiania.
- zajęcia pozalekcyjne: angażuj dziecko w zajęcia rozwijające jego zainteresowania i umiejętności.
- monitorowanie: bądź świadomy z kim dziecko spędza czas i gdzie przebywa.

Opcje leczenia uzależnienia od fentanylu

Na szczęście istnieją różne opcje leczenia dla osób uzależnionych od fentanylu. Terapia behawioralna, terapia grupowa i terapia farmakologiczna to tylko kilka z możliwości. Forma terapii behawioralnej pomaga osobom uzależnionym radzić sobie z emocjami i stresującymi sytuacjami, które mogą prowadzić do używania fentanylu. Terapia grupowa zapewnia wsparcie ze strony innych osób, które również zmagały się z uzależnieniem. Terapia farmakologiczna może być pomocna w redukcji objawów odstawienia i zmniejszeniu pragnienia fentanylu.

Gdzie uzyskać pomoc?

Jeśli podejrzewasz, że bliska osoba zażywa fentanyl, lub jeśli potrzebujesz pomocy dla osoby uzależnionej, istnieje wiele miejsc, gdzie można uzyskać wsparcie:

- Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii

- Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom

- Wykaz instytucji pomocy społecznej na terenie powiatu przasnyskiego

- Telefon zaufania:

a) Narkomania, 800 199 990, czynny codziennie w godzinach 16:00-21:00

b) Uzależnienia behawioralne, 801 889 880, czynny codziennie w godzinach 17:00-22:00