Powstanie powiatu przasnyskiego jest związane z reformą systemu sądownictwa książęcego na obszarze Mazowsza w XVI wieku. Sądy ziemskie nie posiadały wtedy stałych siedzib, lecz dokonywano objazdów całego terytorium, zatrzymując się na pewien czas w kluczowych ośrodkach. Okolice tych ośrodków wraz z mieszkańcami podległymi jurysdykcji sądów ziemskich tworzyły powiaty. Na czele powiatów z rozległymi uprawnieniami o charakterze administracyjno-sądowym stali starostowie.
W okresie staropolskim powiat przasnyski zajmował obszar ok. 1.825 km2, będąc pod tym względem największym spośród powiatów ziemi ciechanowskiej. Po trzecim rozbiorze w 1795 r. Region Przasnyski znalazł się w składzie pruskiej monarchii Hohenzollernów, jako część tzw. Prus Nowowschodnich. W wyniku przeprowadzonych przez zaborcę zmian w podziale administracyjnym (1799 r.) powstał nowy powiat przasnyski, w skład którego weszły 3 dawne powiaty: ciechanowski, przasnyski i niedzborski. Powierzchnia powiatu wynosiła 2.743,4 km2, liczba ludności (1813 r.) - 53,8 tys.
W przedstawionym kształcie powiat funkcjonował do czasu carskiej reformy administracyjnej w 1866 r., po której jego obszar zmalał do 1.397,5 km2. W okresie I wojny światowej powiat przasnyski znalazł się w zarządzanym przez Niemców okręgu mławskim (1916 r.). W Drugiej Rzeczpospolitej Przasnysz był siedzibą powiatu w województwie warszawskim. Jego powierzchnia wynosiła 1.410,3 km2 z ludnością obliczoną w 1938 r. na 69 tys. osób. W czasie II wojny światowej tereny powiatu przasnyskiego zostały włączone do III Rzeszy, tworząc wespół z innymi powiatami północnego Mazowsza tzw. Rejencję Ciechanowską (Regierungsbezirk Zichenau). Po zakończeniu II wojny światowej powiat przasnyski powrócił na mapę administracyjną kraju w kształcie z 1939 r. Przetrwał na niej z pewnymi zmianami aż do 1975 r., kiedy to tereny powiatu podzielono między nowo powstałe województwa: ostrołęckie i ciechanowskie. Z dniem 1 stycznia 1999 r. powiat przasnyski ponownie stał się elementem składowym mapy administracyjnej kraju.
Kalendarium:
* ok. 4500 lat p.n.e. (okres neolitu) - pierwsze ślady pobytu człowieka na obszarze dzisiejszej gminy Chorzele;
* ok. 700 lat p.n.e. - pierwsze ślady osadnictwa na terenie miasta Przasnysz;
* I-IV wiek n.e. - intensywne osadnictwo w okresie wpływów rzymskich na terenie miejscowości Bogate;
* 1372 r. - pierwsza wzmianka o miejscowości Krasne (ufundowanie drewnianego kościoła w Krasnem przez Sławomira z Krasnego );
* 1398 r. - pierwsza wzmianka o miejscowości Chojnowo. Erygowanie parafii w Czernicach Borowych;
* 1399 r.- erygowanie parafii w miejscowości Bogate przez biskupa Płockiego Jana z Korzkwi;
* 1408 r. - erygowanie parafii w Przasnyszu;
* 1427 r. - potwierdzenie przywileju miejskiego Przasnysza na prawie Chełmińskim przez Janusza I Starszego Księcia Mazowieckiego;
* 1428 r. - pierwsza wzmianka o miejscowości Krzynowłoga;
* XV w. - szybki rozwój Przasnysza, ośrodek handlowy na pograniczu z państwem Zakonu Krzyżackiego;
* XVI w. - szczytowy okres rozwoju Przasnysza; ośrodek sądowego powiatu przasnyskiego w ziemi ciechanowskiej;
* 1526 r. - śmierć ostatniego księcia mazowieckiego Janusza III, włączenie Przasnysza wraz z resztą Mazowsza do Korony;
* 1538 r. - potwierdzenie przez króla Zygmunta I Starego przywileju lokacyjnego Przasnysza;
* 1542 r. - nadanie praw miejskich Chorzelom przez Króla Zygmunta I Starego;
* 1550 r. - w Rostkowie urodził się Stanisław Kostka, zmarły w 1568 r. w Rzymie, kanonizowany w 1726 r. Patron Polski;
* 1565 r. - w Przasnyszu 689 domów; 67 szewców, 34 krawców, 36 leśmierzy, 22 zdunów, 11 piekarzy, 1 złotnik, 22 rzeźników, 6 ślusarzy, 2 kotlarzy, 14 kowali, 6 mieczników, 126 piwowarów;
* 1565 r. - Chorzele liczyą 121 domów, około 800 mieszkańców, ważny ośrodek piwowarstwa i wyrobów żelaza;
* 1588-1618 r. - budowa Kościoła bernardynów w Przasnyszu;
* I połowa XVII w. - załamanie rozwoju ośrodków miejskich powiatu: Chorzele, Janów, Przasnysz;
* 1609-1616 r. - budowa Kościoła i klasztoru bernardynek w Przasnyszu;
* 1613 r. - wielki pożar Przasnysza, po którym pozostały 404 domy i 262 wolne place;
* 1604, 1632, 1628, 1652, 1658, 1667, 1677 - epidemie morowego powietrza (dżumy ) dziesiątkują ludność Przasnysza i okolic;
* 1655-1660 r. - „ potop szwedzki” , ruina gospodarcza miast powiatu, pożary, epidemie, przemarsze wojsk;
* 1657 r. - początek roku, zajęcie Przasnysza przez oddziały Stefana Czarneckiego;
* 1660 r. - tylko 40 z pośród 103 wiosek należących do Przasnysza jest zagospodarowana;
* 1661 r. - pierwsza wzmianka o miejscowości Jednorożec;
* 1663 r. - Przasnysz liczy 100 domów;
* 1708 r. - odziały króla szwedzkiego Karola XII maszerują przez powiat;
* 1690, 1757, 1776 r. - przywileje królewskie dla Chorzel;
* 1709-1710 r. - epidemia dżumy, wyludnienie Przasnysza i okolic,
* 1716 r. - wielki pożar Przasnysza;
* 1726 r. - kanonizacja Św. Stanisława Kostki;
* 1733-1735 r. - przemarsze wojsk polskich, saskich i rosyjskich w trakcie wojny sukcesyjnej polskiej;
* 1754 r. - Krasne otrzymuje prawa miejskie;
* połowa XVIII w. - początki ożywienia gospodarczego powolny wzrost liczby ludności powiatu;
* 1768-1772 r. - rejon Przasnysza terenem działań partii konfederatów barskich: Grzymała Dzierżanowski, M. Nosarzewski, Józef Sawa Caliński;
* 1789 r. - udział delegatów Janowa, Chorzel i Przasnysza w zjeździe delegatów miast monarszych i w pracach na reformę stosunków miejskich w I Rzeczypospolitej.
* 1795-1806 r. - Przasnysz i okolice w granicach pruskiego państwa Hohenzolernów. Przasnysz miastem powiatowym;
* 1797 r. - w Chorzelach 894 mieszkańców, w Przasnyszu 1397 mieszkańców;
* 1807-1815 r. - w Księstwie Warszawskim; Przasnysz miastem obwodowym w departamencie płockim;
* 30. I . 1807 r. - cesarz Francuzów Napoleon Bonaparte w Przasnyszu;
* 1810 r. - Przasnysz liczy 2059 mieszkańców;
* 1812-1813 r. - przemarsz części wojsk Napoleona w pochodzie na Rosję. W grudniu 1812 r. powrót resztek oddziałów. Wkroczenie wojsk rosyjskich;
* 1815 r. - w granicach Królestwa Polskiego Przasnysz miastem obwodowym;.
* 1831 r. - działanie oddziałów powstańczych na obszarze dzisiejszego powiatu przasnyskiego;
* 1835 r. - utworzenie parafii ewangelicko- augsburskiej w Przasnyszu, jednej z największych terytorialnie w granicach Królestwa Polskiego;
* XIX w. - stały wzrost liczby ludności żydowskiej; liczba Żydów w Przasnyszu zwiększa się z 308 w 1808 r. do 4018 w 1865 r.;
* 1852 r. - budowa szpitala powiatowego im. Św. Stanisława Kostki w Przasnyszu;
* 1852 r. - wielka epidemia cholery, setki ofiar śmiertelnych;
* 1863-1864 r. - działanie partii powstańczych m.in.: Tomasza Kolbego, Zygmunta Padlewskiego, Wiktora Dobrosielskiego, Józefa Trąbczyńskiego, Palemona Nowickiego; represje carskie-konfiskaty majątków, zsyłki na Syberię, likwidacja klasztoru oo. Bernardynów i bernardynek w Przasnysz;.
* 1866 r. - powiat przasnyski w zmienionych granicach wchodzi w skład guberni płockiej;
* 1869 r. - Chorzele tracą przywileje miejskie;
* 1871 r. - do Przasnysza przyjeżdżają siostry Klaryski Kapucynki;
* 1875 r. - wielki pożar Przasnyszs, regulacja i przebudowa miasta,
* XIX/XX w. - rozwój życia społeczno kulturalnego;
* 1900 r. - poświęcenie Kościoła w Rostkowie pod wezwaniem św. Stanisława Kostki;
* 1895-1905 r. - w Krasnem spędza dzieciństwo znany działacz komunistyczny Marceli Nowotko;
* 1905-1906 r. - manifestacje antycarskie, w których miejscowe społeczeństwo domaga się szkoły polskiej i języka polskiego w urzędach, powstają koła Polskiej Macierzy Szkolnej;
* 1907 r. - Stanisław Chełchowski z Chojnowa zostaje pierwszym prezesem Centralnego Towarzystwa Rolniczego;
* 1914-1915 r. - krwawe walki na froncie rosyjsko-niemieckim, .Przasnysz wielokrotnie przechodzi ”z rąk do rąk”; Przasnysz zniszczony w ok. 70%;
* 1918 r. - 11 listopada rozbrajanie Niemców, działania Polskiej Organizacji Wojskowej, koniec okupacji;
* 1920 r. - powiat przasnyski teatrem działań wojennych, walki z bolszewikami, krwawa bitwa pod Chorzelami - 23 sierpnia 1920 r.;
* 1920-1939 r. - powojenna odbudowa powiatu, rozwój instytucji życia społecznego i gospodarczego, rozbudowa sieci szkolnej;
* 1923 r. - klasztor pobernardyński w Przasnyszu obejmują ojcowie pasjoniści, otwarcie gimnazjum w Przasnyszu;
* 1926 r. - uroczystości sprowadzenia do Rostkowa relikwii Św. Stanisława Kostki;
* 1 X 1939 r. - wtargnięcie wojsk niemieckich na teren powiatu. Powiat zostaje włączony w skład Rejencji Ciechanowskiej III Rzeszy: Przasnysz otrzymuje niemiecką nazwę Praschnitz;
* 1940-1944 r. - eksterminacja ludności polskiej i żydowskiej, rozwinięty ruch oporu- AK, NSZ, BCh;
* I 1945 r. - wkroczenie na teren powiatu oddziałów Armii Radzieckiej;
* 1945-1953 r. - działalność organizacji niepodległościowej podziemie;
* 1953-1974 r. - w Przasnyszu mieszka i pracuje (jako adwokat ) Adam Bień, jeden z przywódców Polski Podziemnej, sądzony w moskiewskim procesie „ szesnastu”;
* 1975 r. - w granicach województwa ostrołęckiego, likwidacja powiatu przasnyskiego;
* 1 I 1999 r. - powrót powiatu przasnyskiego na mapę administracyjną Polski.
